बाबुकृष्ण कार्की, बाघ गोठालो,

गएको महा–भूकम्पमा हात्तीले माथि माथि गोडा चाल्यो । उ तत्काल जमिन छाडेर आकाशमा उड्न खोज्दै थियो । बाघले जाबो पर्खाल नाघेर बस्तीमा जाउं जाउं गर्दै थियो । अन्य जनावरहरु पनि बेजोड कामिरहेको धर्ती छाड्न आत्तिएर उफ्रिरहेका थिए ।

पंक्षीहरु मानिसलाई ‘छिटो घर बाहिर निस्केउ’ भनेर चिच्याएर ईशारा गरिरहेका थिए । र, आकाशमा स्वतन्त्र उडान भर्न पंखेटा रगताम्य हुने गरेर जाली छेड्न खोजिरहेका थिए । पंक्तिकार सैनिक युनिफर्ममा भोक भोकै हिमालको पत्र–पत्र भित्रबाट मानिसहरुको उद्धार गरेर फर्किनासाथ बाघलाई धैर्यधारण गरिदेउ र नआत्तेउ प्रभु भनेर प्रार्थना गर्दथें ।

अनि चिडियाखानाकी निर्देशक म्याडम्लाई फोन गरेर पुकार्दथे– “म्याड्म, उद्धार सहयोगको लागि हामी (नेपाली सेना) तयार छौं ।”

भूकम्प आयो गयो । अहिले महामारीले भयभित् पारेको छ । रोग भन्दा त्राश ठूलो । भाईरस आतङ्क भन्दा हल्ला बेसि ।

Pawankali, Female Elephant at Nepal’s zoo.

यो पनि पढ्नुहोस:बाघमारा नियन्त्रणको नयाँ अभिभारा

यही हल्लै हल्लाको दुनियामा जावलाखेलस्थित बाघको घरमा हल्ला फिंजियो । २ दिनदेखि सञ्चारकर्मीहरु ठूलठूला क्यामरा लिएर भोका बाघको फोटो खिचिरहेका छन् । अन्तरवार्ता र अखबार सजिएका छन्– “बाघ भोकै । जनावर भोकै । पशुपंक्षीको खाद्यभण्डार खाली । बजेट तुरियो । जनावरहरु भोकभोकै मर्ने भए ।”

पंक्तिकारले बाघको भाषा ध्यानपूर्वक सुने । अनि त्यसलाई डिकोड् गरेर तयार पारेको यो पत्र आफ्नै मन शान्ति र ती कमाईखाने श्रमजीवि अवोध कैदी जीवजन्तुको सम्मान र उद्धारको लागि पस्किएको छु ।

हे मानवदेव,

कोटी कोटी नमस्कार ।

हाम्रो नीति निर्माता, भाग्य विधाता, भविष्य निर्धारक अभिभावक सबै हजुरहरु ।
म केन्द्रिय सदर चिडियाखाना, नेपालको चार मध्ये सिनियर पाटे बाघ । चिडियाखानाको ११० प्रजातिका १ हजार जीवजन्तुको प्रार्थना र समष्टिगत पुकार जाहेर गर्न यो पत्र लेख्दै छु ।

यो पनि पढ्नुहोस: बाघको मनोविज्ञान: कहिले जाला हाम्रो ध्यान

हिजोसम्म हामीले आफ्नो घाँस, पराल, भुस्सा, खोले, दाना–पानी, आहार आफैं कमायौं । अहिले लकडाउनले हाम्रो कमाई बन्द भयो । अब हामीले हाम्रो पेट पूजा नहुने सपना देख्न थाल्यौं । भोकभोकै मरिएला भन्ने चिन्ता चुलिन थाल्यो । सबै जीवजन्तुको चिन्ता मनासिब लाग्यो ।

रोगभन्दा ठूलो भोक रहेछ । भोक भन्दा धेरै गुणा ठूलो हाम्रो सास । नि:शुल्क सास फेर्न दिने प्रकृति प्रति हामी सबै आभारी छौं । तर पेटको समस्या कसरी समाधान गर्ने होला ? मानवदेवको ध्यानाकर्षण गर्न चाहन्छौं ।

Nepali Rhino, Biru & Bange at Nepal Zoo.

हे मानवदेव

भिजिटर्स आउदा हो–हल्ला कोलाहल हुन्थ्यो । चरम अशान्ति ।

तर हामीले आफूलाई हल्लानुकूलित बनाएका थियौं । जे पनि खप्न, सहन, बेहोर्न सक्ने भएका थियौं ।

म जङ्गलको राजा । दर्शक हँसाएर सिनो कमाउनुपर्ने । सयौं माईलस् यात्रा गरेर चर्ने म छेउको गजराज र अर्को छेउको गैंडालाई उहिलेका राणा प्रधानमन्त्री जुद्ध शम्शेरको घोडा तबेला र सुन्दर बँगैचाको १ रोपनीको टुक्रामा ठिंगुरा ठोकेर अडिनुपर्ने । भारत, चीन, रुस बेग हानेर यात्रा गरिरहनुपर्ने पंक्षीहरुलाई एउटा खोपामा कुंजिएर बस्नुपर्ने । दर्जनौं पोथी महारानीहरुलाई पट्याउने सुन्दर नाच मयुरले मान्छेलाई देखाएर २ मुठी धान मकै झार्नुपर्ने ।

हरे प्रकृति ।

हरे हाम्रो दुर्भाग्य ।

तै पनि सार्वभौम मुलुकको मुटु राजधानीको बंगैचामा हामी गर्वसाथ बस्यौं । दर्शकलाई रिझायौं ।

हे मानवदेव,

हिजो हामीले कमाएको धन बचत गरिदिएको भए । ठूलठूला विपदको अग्रिम परिकल्पना र उद्धार योजना तथा पूर्व तयारी भई दिएको भए । आपत्कालिन वैकल्पिक जीविकोपार्जनको उपायहरु गृहकार्य गरि बसिदिएको भए । आज हाम्रो रुवाबासी हुने थिएन ।

हाम्रो कमाउने काम । हामीले नकमाएको कहाँ हो र ? हाम्रो कमाईले अरुलाई पाल्नु परेर पो आज यो जात्रा भयो त । फलानोका भर्ती । तिलानोका भर्ती । दर्जनौंका भर्ती । बिना कामका मान्छेहरुको जागिर दिने अड्डा । सिन्को नभाँची हाम्रो भाग खोसेर खाने हुल । प्रधानमन्त्री, राष्ट्रपतिभन्दा धेरै तलब खाने हाम्रो चेन अफ् कमाण्ड र हाकिम । हाम्रो कम्प्युटर, सवारी साधन, उपकरण निजि प्रयोगको लागि घर घर लैजाने लुटपातको संस्कार भएको तालुक अड्डा ।

त्यसैले अहिले हाम्रो कन्तबिजोग र बिल्लिबाठ् । भोकभोकै मर्नुपर्ने अवस्था ।

हे मानवदेव,

म जातैले बाघ परें । ज्यादै स्वाभिमान तर अनुशासित । मैले चिडियाखानामा बाँकी सबै जीवजन्तुलाई म जस्तै अनुशासित राख्नैपर्‍यो । हामी हाम्रो आचारसंहिता तोड्न सक्दैनौं । जेलको नियम कानूनको परिधिभित्र बस्नु हाम्रो धर्म हो । हामी सकेर पनि जेलको पर्खाल तोड्न फोर्न र नाघ्न चाहदैनौ ।

हे मानवदेव,

हामी कमाईदिने हो नेरु, पाउण्ड, युरो, डलर, भारु, आर.एम.बि. लगायतका विदेशी करेन्सी । तर खाने त उही गेडागुडी, धान, भुस्सा, घाँस र सिनो नै हो ।
अलकत्र जस्तो पाउदैमा हामी हिरा मोती, सुन चाँदी, रुपयाँ चपाउदैनौं । हामी अनिवार्य नित्य नियममा रहन्छौं । न भुस्सा धेरै खान्छौं ।

हे मानवदेव,

हामीलाई रुन कराउन आउदैन । नाटक कला बहाना आउदैन । जुलुस आन्दोलन गर्न नैतिकताले दिदैन । उठेको हामी बस्ने हो । बसेको ठाउँमा थला परेर सुत्ने हो । सुतेको ठाउँमा थलिएर मानवको जयजयकार पुकार्दै प्राण त्याग गर्ने हो । त्यही खाल्डोमा पुरिएर मल हुने हो । हामी त्यसको लागि सगर्व तम्तयार छौं ।

हे मानवदेव,

ईज्जत जाने त नेपाल सरकारको हो । मुलुकमा जम्मा एउटा चिडियाखाना । हामी थोरै जीवजन्तु । कति राम्रो मुलुकमा कति नराम्रो दरिद्र र असम्वेदनशील सरकार भनेर राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय बदनामको डर ।

हे मानवदेव,

पीडा र गुनासो राख्नुमात्र हाम्रो काम होइन । यो हाम्रो सुन्दर मुलुकको हामीलाई पनि गहिरो माया छ । त्यसैले केही सुझाव राख्न चाहन्छु ।

पहिलो, उहिले १ जना व्यक्ति विशेषको सानो बँगैचामा सानो काठमाण्डौंको सानो जनसंख्यालाई स्थापना गरिएको चिडियाखानामा हामी कुंजियौं, निस्सासियौं आत्तियौं । हामीलाई छिटो भक्तपुर प्राणी उद्यानमा लगेर ठूलो सुन्दर जङ्गलमा छाडिदिनुहोस् । हामी सुनको अण्डा पारेर मुलुकलाई सम्वृद्ध पारिदिने छौं ।

दोस्रो, हरेक प्रदेशमा ठूलो चौडा मन गरेर ठूलो फराकिलो स्वतन्त्र जङ्गलमा प्राकृतिक विचरण गर्न मिल्ने ‘प्राकृतिक पार्क’ बनाइदिनुहोस् । तर विज्ञहरुको सल्लाह र डिजाईनमा । फेरि हामी टिपिनसक्नु सुनको अण्डा पारिदिनेछौं ।

तेस्रो, हामी भक्तपुर स्थानान्तरण भएपछि यो हाम्रो मूलघर ‘पुतली पार्क’ बनोस् र सुन्दर फूलै फूलको बंगैचामा रुपान्तरित त्यो पार्क वनको तालिम तथा रिसर्च र मनोरञ्जन केन्द्र बनोस् । त्यसले पनि सुनको अण्डा पार्ने छ ।

चौथो, हामीलाई पाल्ने नाममा दाता गुहारेर विदेशी सहयोग मागी अन्यत्र जस्तै हाम्रो जाबो दानापानी र ढुटो माथि लुटपात् नगरियोस् । बरु हामी गर्वसाथ स्वस्फूर्त बलि चढेर स्वदेशी माटो मलिलो पार्न तत्पर छौं ।

पाचौं, सरकारलाई हामी सङ्कल्प गर्न चाहन्छौं कि अवस्था सामान्य भएको दिनबाट हामी अतिरिक्त कमाई गरिदिने छौं । अतिरिक्त बचतको लागि । लकडाउन खोलौं, हामी भोलिबाट कमाइदिन शुरु गर्ने छौं । रीतपूर्वक ।

छैटौं, गणतन्त्र पछिका हाम्रा मन्त्री गणलाई हाम्रो सादर अनुरोध छ कि तपाईहरुले भर्ती गरेको निकम्मा जनशक्ति कृपया तुरुन्त आफैं हटाइदिनुहोस् । हामी त्यो बोझ पाल्न सक्दैनौं ।

सातौं, महामारी आउछ जान्छ । हिम्मत र व्यवस्थापकीय पक्ष राम्रो भएको सरकार आत्तिनु डराउनुपर्दैन । सगरमाथा जस्तो अटल अडिग र निर्भिक रहेर सुशासन दिनासाथ मुलुकले काँचुली फेर्न शुरु गर्ने छ । हाम्रो आत्मादेखि दिएको यो पशुआशिष लागोस् ।

हे मानवदेव,

हाम्रो मालिक भने पनि भगवान भने पनि तपाईहरु नै हो ।

सक्नुहुन्छ हामीलाई पाल्नुहोस् ।

सक्नुहुन्न बेचेर नखाईदिनुहोस् । भिख मागेर हाम्रो भुँडी अपवित्र नपारिदिनुहोस् । बरु सानो दया राखेर हामीलाई पुन: हाम्रो जन्मघर (जङ्गल) मा लगेर छाडिदिनुहोस् । सके पेट पालौला नसके जमिन मलिलो पारेर रुख ठूलो हुन त्यागपूर्ण योगदान गरौंला ।

अनि तपाईहरु भावी सन्ततिलाई कथा हाल्नुहोला–

खोई बाघ

जङ्गल पस्यो ।

खोई जङ्गल

बाघले खायो ।

खोई बाघ

भोकै मर्‍यो ।

खोई भोक

रुख भयो ।

खोई रुख

मान्छेले काट्यो ।

हे मानव,

अन्त्यमा, दरिद्रताले पराकाष्ठा ननाघोस् । बरु परिश्रम, पौरख र प्रकृति रक्षाले मुलुक हरियाली होस् । प्राकृतिक निकुञ्ज आरक्ष संरक्षण क्षेत्र हराभरा र वन्यजन्तु गहनाले भरपूर हुन् । ती ईश्वरका देन हुन् । बाहन् हुन् । बँगैचा हुन् । तिनले सुनको होइन हिराको अण्डा पारिरहने छन् । ६५ प्रतिशत होइन, हरेक पर्यटक पुग्ने पुर्‍याउने व्यवस्थापकीय वातावरण सृजना गरिदिनुहोस् । तर विनम्र अनुरोध छ हरेक हाम्रो घर, हरेक हरियो रुखमा भगवानको बास छ । अक्सिजनको खानी छ । त्यसलाई काटेर मासेर बेचेर नखानुहोस् । सन्ततिको सास के बेचेर खानु । भोलि सन्तती नाङ्गै हुने छन् । भोक र तिर्खाले मर्ने छन् । बरु प्रकृतिको रक्षा सँगसँगैको दिगो विकासमा नेपालको भविष्य उज्वल छ । तपाई हामी सबैलाई जितै जित् । पशुआशिष लागिजाओस् । बाघआशिष लागिजाओस् ।

जय प्रकृति ।

आज्ञाकारी
पाटे बाघ
पूर्व निवास– चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज
हाल केन्द्रीय सदर चिडियाखाना, जावलाखेल
नेपाल ।


Like it? Share with your friends!

Choose A Format
Personality quiz
Series of questions that intends to reveal something about the personality
Trivia quiz
Series of questions with right and wrong answers that intends to check knowledge
Poll
Voting to make decisions or determine opinions
Story
Formatted Text with Embeds and Visuals
List
The Classic Internet Listicles
Countdown
The Classic Internet Countdowns
Open List
Submit your own item and vote up for the best submission
Ranked List
Upvote or downvote to decide the best list item
Meme
Upload your own images to make custom memes
Video
Youtube and Vimeo Embeds
Audio
Soundcloud or Mixcloud Embeds
Image
Photo or GIF
Gif
GIF format